درباره‌ی پمپ‌های خاص چه می‌دانید؟ در اغلب پمپ‌ها موجود در بازار، مانند پمپ‌های سانتریفیوژ، قسمتی دوار یا رفت و برگشتی وجود داشت که سیال یا مایع به وسیله‌ی آن، در طول پمپ جابه‌جا می‌شد. اما جالب است بدانید که پمپ‌هایی نیز هستند که چنین خاصیتی ندارند و اساس کارشان متفاوت است. این پمپ‌ها با وجود اینکه کارایی و بازده کمی دارند، اما در کاربردهای خاصی استفاده می‌شوند.
چند نمونه از پمپ‌های خاص را در ادامه می‌بینیم:
پمپ‌های ضربه‌ای
در این پمپ‌ها از ضربه‌ی قوچ آب برای انتقال سیال استفاده می‌شود. ضربه‌ی قوچ، افزایش فشاری ناگهانی در سیال است که پس از توقف یا تغییر مسیرهای ناگهانی رخ می‌دهد. پمپ‌های ضربه‌ای، یک محفظه و دو شیر دارند و بر اثر بسته شدن ناگهانی شیر، ضربه‌ی قوچ اتفاق افتاده و سیال با تغییر فشاری ناگهانی، به ارتفاعی بالاتر پمپ می‌شود. بازده پمپ‌های ضربه‌ای، حداکثر تا نود درصد است.
نکته: به ضربه‌ی قوچ، چکش آبی یا Water Hammering نیز می‌گویند.
پمپ‌های جت
نحوه‌ی کارکرد این پمپ‌ها خیلی جالب است. در پمپ‌های جت، سیالی با فشار بالا از درون یک افشانه خارج می‌شود، سرعت این سیال تا حدی بالاست که در بیرون افشانه، ایجاد مکش خواهد کرد. بازدهی این پمپ در حالت عادی حدود 43 درصد است و به صورت تئوری نیز نمی‌تواند از پنجاه درصد بیشتر شود. در ویدیو زیر نحوه عملکرد این پمپ را میتوانید مشاهده کنید.
پمپ‌های تزریقی
این پمپ نیز مانند پمپ جت عمل می‌کند با این تفاوت که به جای آب پرفشار، از بخار آب بهره می‌برد. کاربرد این پمپ در تغذیه‌ی دیگ‌های بخار است. بخار آب به دلیل چگالی کم و ظرفیت گرمایی بالا، می‌تواند به سرعت‌های بسیار زیادی برسد.
پمپ‌های هوایی
در این پمپ‌ها، هوایی که از یک کمپرسور خارج می‌شود، ذرات آب را در خود جای داده و به درون پمپ می‌برد. کاربرد این پمپ‌ها محدود است و حتی مدلسازی آن به دلیل شرایط عجیب کاری، بسیار دشوار است. پمپ‌های هوایی مقرون به صرفه نیستند و برای جابه‌جایی دبی زیادی از آب، اصلا مناسب نخواهند بود.