مونو پمپ یک پمپ جابه جایی مثبت است که جزو پمپ‌های نوع معدنی می‌باشد. مونو پمپ را با نام‌های دیگری نیز می‌شناسند از جمله: پمپ حفره‌ای، پمپ تک اسکرو، پمپ مارپیچی، پمپ اسکرو خارج از مرکز، پمپ با حفره پیش‌رونده و پمپ ماردونی. این پمپ کاربرد خاص و منحصر به فردی دارد و داشتن قدرت بالا و موتور قوی از ویژگی‌های دیگر آن می‌باشد. در ادامه این محصول را بیشتر بررسی می‌کنیم.
ویژگی‌های مونو پمپ
انواع مختلف مونو پمپ‌ها دارای یکسری ویژگی‌های مشترک هستند از جمله موارد ذیل:
- این پمپ اصولا برای سیالات با ویسکوزیته یا گران‌روی بالا مناسب می باشد و گاها به آن پمپ غلیظ کش نیز گفته می شود.
- مونو پمپ یک استاتور مارپیچ دارد که جنس آن اغلب از پلاستیک است. داخل استاتور مارپیچ یک ماردون فلزی قرار می‌گیرد.
- این ماردون روی یک روتور یا شافت قرار گرفته است و با چرخش الکتروموتور می‌چرخد و سیال را در امتداد محور پمپ به گردش درمی‌آورد.
- عموما ظرفیت این پمپ بین 1 تا 150 متر مکعب در ساعت متغیر است و فشار آن بین 6 تا 40 بار است.
در چه صنایعی از مونو پمپ استفاده می‌شود؟
به طور کلی از مونو پمپ در مترینگ و اندازه‌گیری ، پمپاژ آب و انتقال هر نوع مایع و سیالی که دارای غلظت و چسبندگی و ویسکوزیته بالا می‌باشد استفاده می‌شود. مونو پمپ درواقع برای پمپاژ یا انتقال مایعات چسبنده کارایی زیادی دارد. همچنین در زمانی که به فعالیت بالا نیاز است در عین یکنواخت بودن و فشار زیاد و عدم وجود تلاطم مونو پمپ گزینه مناسبی است.
این پمپ‌ها در صنایع مختلفی استفاده می‌شوند مثل صنایع شیمیایی، شونده و بهداشتی، غذایی و نوشیدنی، صنایع معدنی، صنایع سیمان و صنعت نفت. مهم‌ترین این صنایع شامل موارد زیر می‌باشند:
- پمپاژ و انتقال خمیر
- پمپاژ خمیردندان
- پمپاژ روغن روان‌کاری
- پمپاژ سوخت
- پمپاژ ملات سیمان و یا دوغاب
- پمپاژ و انتقال فاضلاب و لجن
- پمپاژ ژلاتین
- پمپاژ و انتقال مایع ظرفشویی
- پمپاژ عسل، خامه، شکلات و سس
- پمپاژ مواد شیمیایی غلیظ و چسبناک
مهم‌ترین مزایای منو پمپ چیست؟
- مونو پمپ برای پمپاژ و انتقال سیالات و مایعات غلیط و چسبناک تا رقیق کاربرد دارد.
- مواد چند فازی را نیز می‌تواند انتقال دهد.
- NPSH آن پایین است.
- جریان یکنواخت و مداومی ایجاد می‌کند که اثرات برشی آن بسیار کم است.
- دبی آن با سرعت موتور متناسب است.
- میزان قدرت مکش آن بسیار بالا است.
- شرایط تعمیر و نگهداری آن آسان می‌باشد.
- برای انتقال موادی که دارای ذرات جامد هستند مناسب است.
- دارای طول عمر بالا و احتمال استهلاک خیلی کمی می‌باشد.
- مقاومت آن در برابر سایش بالا می‌باشد.
- سروصدای کمی نیز دارد.
- نیاز به آب‌بندهای گران‌قیمت ندارد.
- دارای ظرفیت بالا و فشار مناسبی است.
- در زمینه دوزینگ نیز مناسب است.
مونو پمپ نسبت به سایر پمپ‌ها مزایای مختلفی دارد از جمله آن که در تولید آن از تکنولوژی‌های پیشرفته‌تر استفاده می‌شود. همچنین ساختار و کارایی آن نسبت به سایر پمپ‌ها برتری دارد و کاربردهای گسترده‌تری دارد.
انواع مونو پمپ
مونو پمپ دارای دو قسمت روتور و استاتور است که براساس تغییر این دو قطعه انواع مختلفی دارد. تفاوت در غلظت و دبی ماده و سایز موجب تشکیل انواع مختلف مونو پمپ می‌شود. انواع مونو پمپ با توجه به عملکرد و قطعات آن به شرح زیر می‌باشد:
مونو پمپ سری P یا استاندارد
از رایج‌ترین انواع مونو پمپ می‌باشد که به آن پمپ لوله‌ای هم می‌گویند. این مونو پمپ به شکل لوله‌ای و دارای ورودی با مکش ساده و بدون هلیکس است. این مدل بیشتر برای صنایع انتقال مواد غلیظ و چسبناک و ذرات جامد همراه آنها کاربرد دارد. طراحی این مدل به گونه‌ای است که به راحتی قابل شست‌و شو باشد. موارد استفاده آن در انتقال سیالات ویسکوز مثل عسل و رب و سیالات دارای ذرات جامد است.
مونو پمپ سری R
این نوع تقریبا مشابه سری P است اما نسبت به آن استهلاک کمتر و ایمنی بیشتری دارد.
مونو پمپ سری H یا دهانه قیفی
این مدل برای پمپاژ سیالات به نسبت سفت مناسب است و دارای هلیکس است. دهانه قیفی شکلی دارد که پمپاژ سریع‌تر سیالات کمک می‌کند. تفاوت این مدل با انواع لوله‌ای در آن است در وجود یک قیف در قسمت ورودی مونو پمپ قیفی است. سایز قیف با توجه به ظرفیت مونو پمپ می‌تواند متغیر باشد.
قطعات مونو پمپ قیفی شامل روتور، استاتور، سیستم انتقال که خود شامل شافت با طراحی اسکرو، محفظه قیفی شکل، کوپلینگ، موتور و گیربکس می‌باشد.
نحوه کار آن به این صورت است که سیال از طریق قیف به لوله وارد می‌شود، مارپیچی که داخل دستگاه قرار گرفته است موجب حرکت سریع و راحت مواد می‌شود. از مهم‌ترین کاربردهای پمپ قیفی استفاده در صنایع غذایی مثل پمپاژ مواد غذایی مانند گلوتن، سیب، خمیرهای مختلف و … است.
مونو پمپ سری V یا نیمه مستغرق
این مدل به شکل عمودی در مدار قرار می‌گیرد و دارای راندمان بالایی می‌باشد. این مدل از نظر قیمت از بقیه انواع آن ارزان‌تر است. کاربرد اصلی و مهم این مدل پمپاژ مواد با ساییدگی زیاد است.
مونو پمپ سری F یا صنایع غذایی
این نوع از مونو پمپ‌ها برای استفاده در صنایع غذایی، دارویی و بهداشتی کاربرد دارند. این مدل استانداردهای بالایی مثل پمپاژ و انتقال در شرایط کاملا استریل در آن دارد.
مونو پمپ سری C یا کامپکت
این مدل از مونو پمپ دارای اندازه‌ای بسیار کوچک و ساختمانی ساده می‌باشد. برای مکان‌های کوچک و استفاده‌های گوناگونی کاربرد دارد.
مونو پمپ چه اجزا و قطعاتی دارد و طریقه نصب آن چگونه است؟
هر کدام از انواع مونو پمپ به طور کلی شامل اجزا و قطعات زیر است:
- استاتور(مهره ثابت) یا لاستیک مونو پمپ
- روتور(مارپیچ گردنده) یا ماردونی مونو پمپ
- بدنه
- شفت یا شافت
- سیستم آب‌بندی
- موتور و گیربوکس
- شاسی
- محفظه
هر یک از این اجزا دارای وظیفه خاصی است. به طور مثال روتور به صورت یک میله مارپیچ دارای گام بلند و مغزی باریک است. با چرخش روتور در درون استاتور (به طور خارج از مرکز) حفره‌هایی در بین روتور و استاتور ایجاد می‌شود. به شکلی مداوم این حفره‌ها از دهانه ورودی به خروجی حرکت می‌کنند.
به وجود آمدن حفره در دهانه ورودی موجب مکش مواد به درون آن می‌شود. بعد از این که حفره پر شد مواد به شکل توده‌ای مسیر مارپیچی در بین روتور و استاتور را تا رسیدن به دهانه خروجی طی می‌کنند. تکرار این عمل با چرخش روتور باعث پمپ مواد به صورت پیوسته می‌شود.
طریقه نصب مونو پمپ
نصب مونو پمپ بسیار مهم است و پیچیدگی‌هایی دارد که باید حتما متخصصین آن را نصب نمایند. به طور کلی نصب مونو پمپ چند مرحله دارد که به اختصار به شرح زیر است:
- برای نصب مونو پمپ حتما یک مکان مناسب در نظر گرفته شود.
- اگر قرار است به شکل افقی نصب شود باید برای جلوگیری و کاهش سروصدا پایه‌های آن بر روی سطح صاف قرار بگیرد.
- باید برای پمپ‌ها تهویه مناسب در نظر گرفته شود.
- پیش از شروع راه‌اندازی باید تمیز شود و همچنین روغن‌کاری پمپ صورت بگیرد.
- محفظه مکش آن خشک و تخلیه باشد.
- پمپ و گیربکس دارای تراز درستی باشند.
- باید از کوپلینگ و بوشینگ مناسب استفاده شود.
مونو پمپ دارای چه معایبی است؟
مونو پمپ معایبی نیز دارد که شامل موارد زیر است:
- بالا بودن نسبی قیمت مونو پمپ
- داشتن هد پایین
- تعمیر و نصب پیچیده
- در دماهای بسیار بالا یا شرایط خشک قابلیت پمپاژ آن به شدت پایین می‌آید.
مهم‌ترین برندهای تولیدکننده مونو پمپ
برای تولید و عرضه مونو پمپ کارخانه‌ها و برندهای متفاوتی در سراسر جهان اقدام می‌کنند. از مهم‌ترین و معروف‌ترین سازندگان این محصول می‌توان برندهای پی‌سی‌ام، پرومیننت، جسبرگر، سیپکس، فلوروکس، آلویلر و فرانکلین الکتریک را نام برد. یکی از تولیدکنندگان مهم داخلی مونو پمپ، شرکت بهلول است.